KURD TARIHINDE DEPREM YARATAN KÜRD BILIM ADAMI Mehrdad R. Izady

Mehrdad R. Izady Mehrdad R. Izady Harvard Üniversitesinde Yakın Doğu Dilleri ve Uygarlıkları Fakültesinde Öğretim görevlisidir. Tarih, Siyasal Bilimler ve Coğrafya alanlarında lisans yapan Izady, Uluslararası Olaylar, Coğrafya ve Ortadoğu Çalışmaları alanlarında mastır yapmıştır. Doktorasını Colombia Üniversitesinde, Ortadoğu Çalışmaları üzerine vermiştir. Bugüne kadar sayısız konferanslar veren Izady, ABD Kongresi'nin Kürtlerle ilgili alt komitelerinde iki kez bilirkişi olarak dinlenmiştir. Kurdish Times ile The Middle East Journal'da pek çok makalesi çıkmıştır. Ayrıca Encyclopedia of Asian History 'ye de katkıda bulunmuş, Kürtlerin dağılımını gösteren haritalar yayımlamıştır.Piyasa çıkışıyla Barzani yönetimindeki fiili Kürdistan devletine, Kawa heykellerini yıktıran bilimsel bir çalışmadan bahsedeceğim size. Şimdi sıralayacaklarımı yanlış mı biliyorsunuz? Yoksa hiç bilmiyor musunuz? Cevabınız evet ise size tanıtacağım kitabı okumalısınız? Şehircilik ve yerleşim ,ziraatın ve hayvancılığın keşfine ve gelişmesine kadar bekledi. Ziraatın bulunması ve hayvanların evcilleştirilmesiyle zorunlu olarak kalıcı yerleşim mekanları ve evler, ekili arazilerin olduğu verimli topraklarda inşa edildi. Bilinen en erken döneme ait ipuçları, insanların el yapımı inşa ettikleri mekanlar, ziraatın bulunmasıyla yerleşilmiş olan alanlardır. Alınan en eski mimari bilgiler PROTO-NEOLITIC (I.O 9300-8500) dönemine ait QERMEZ DERA ve KARIM SHAR merkez Kürdistan’da ve eski Kürt şehri olan JERICO da bulunuyor. Bu binalar, yarısı yere gömülü olan ve yuvarlanmış çamurdan yapılan kulübeler şeklinde inşa edilmiştir. Kalıplar içerisinde çamurdan yapılan tuğlalar Kurdistan’da bulunuyordu ancak Jericoda keşfedilmemişti. HALAF Döneminde (I.O 6000-5400) ev inşaatları, bir kere daha eskiye dönük THOLOI denilen daire şeklindeki planlardı. Çok odalı ev planı olan 2000 yıl önceki dikdörtgen planlar kullanılmamıştı. Bu evler daha küçük, 4,5 m –7,5 m çapında daire, küçük tek aileye hizmet veren evlerdi. Yanlarına ilave olarak evcil hayvanlar için dikdörtgen planlı inşa edilmiş mekanlar vardı. Evlerin yapı malzemeleri birbirinden farklıydı, yağışlar, iklim, toprağın yapısı yani zemine göre malzemeler farklılık gösteriyordu.. Çamur tuğla yontulmuş taş ve kereste çeşitli şekillerde kullanılmıştı. Çamur evler kubbe şeklinde, tavan, çamur ile inşa edilirken, diğer değişik tarzda tavanlarında yapıldığına dair izlere rastlamakta mümkün olmuştur.Yarım Tepesinde olduğu gibi, düz tavanlar için ahşap kiriş ve mertekler kullanılmıştır. Modern Kürt köy mimarisinde çamur tuğla ve kubbe tavanlar kurak bölgelerde inşa edilirken, moloz taştan yapılmış duvarlı ve ahşap kirişli çatılı evler, nemli ve deniz seviyesinden yüksek olan bölgelerde daha çok tercih edilmiştir. Bu iki metodun karışımları günümüze kadar gelmiş ve HALAF döneminde de çok görülmüştür. Dışardan gelen MEDES ve Hint-Avrupa dillerini konuşan insanlar Kürtlerin tarihini, atalarını, sanat ve kültürünü anlamakta zorlanmadılar. Şehircilik elementleri ve mimarisinin tanımlanması için belgeler kolaylıkla elde edilebilmişti. Asur-Assyrian kuvvetleri tarafından kuşatılan Kürt Şehirleri sadelikten çıkarak, tepeler üzerinde genellikle yedi karışık dizayn edilmiş duvarlarla bölgelere ayrılan şehirler olarak değişmiştir. Sarayların ve tapınakların olduğu bölgelere inşa edilmiştir. Benzer şehircilik anlayışı, Heredod-Heredotus’tan alınan bilgilere göre meşhur bahçe saraylarının (MEDES OF HAMADA) etrafında görülen zengin renk armonisiyle baştan başa boyanmış duvarlarla (altın, gümüş, mavi, beyaz, mor, kırmızı ve siyah) geliştirilmiştir. Duvarların aralarına halk evleri, bahçeler, çiçeklikler ve tahminlere göre çiftlik hayvanları için barınaklar inşa edilmiştir. Bu dizaynlar eski İranlılardan en çok ta ‘ortada olan’ anlamında “duvarlarla çevrili alanlar”, modern anlamda “cennet”tum, Avrupa dillerinde, firdevs (cennet) olarak da Kur’an da geçiyor. Modern Farslılarda “Jaliz” sebze bahçesi, Kürtçe’de “parez” yine ‘sebze bahçesi’ anlamında ve Goran-i Kürtler’de de “pardez” ‘çiçek bahçeleri’ anlamını almıştır. Orta başkentin kalıntıları, dış duvarları daha çok kırmızı ve siyah gibi renklerden oluşmuş ve 1967’ye kadar orijinal “paradise” “cennet” anlamıyla ayakta kalabilmiştir. Renk kültürü, Kürt sanatında çokça kullanılırken, değişik dönemlerde ve şehircilikte her zaman harika bir zenginlik göstermiştir. Uzun yıllar sonra Mezopotamyalılar özellikle de Elamlar-Elamite, Asurlar-Assyrian ve Yeni Babiller-Neo Babylonian- minyatür dizaynla tüm Kürt kentlerini ve dağlarını süslemişler. Bunlar daha çok suni minyatür dağlar üzerine, karışık dizayn edilmiş, yerleşim yerlerinin en tepesindeki tapınaklarla kendisini göstermiştir. Modern Kürt köylerinden Xorsabad-Khorsabad, Kuzey Mısır’da duvarlar çok çeşitli renklerde boyalı ve Asur figür ve motifleriyle özellikle Dur Şurk-Dur Shurk’un figürleriyle süslenmiş Kürt renklerinin en iyi ve zengin uyumuydu. Kürdistan Nemrut Dağı (Kuzey Adıyaman) Kürt krallığının en önemli merkezi, başkenti, idi. Kürtlüğün tüm kriterlerini üzerinde taşıyan yuvarlak tepe, örnek inşa planları ve karmaşık renkli duvarlarıyla dizayn edilmişti. Kuzey Kurdistan’da, Ortaçağ şehirlerinden Doğubeyazıt, Melek hükümdar-Lord of Angel- anlamında modern şehir, kayalık Ağrı Dağı’nın karşısında, çok büyük, gösterişli Saray Kompleksi, küçük özel camisiyle Kürt Prens Ishak Paşa’nın 1784 de inşa ettiği şehir, günümüze kadar ayakta kalmıştır. Kompleks çok katlı, sağlam duvarcılık örneği kubbeler, minareler, birçok anıtsal kapı, değişik seviyede iç bahçeler(avlular) ve ahırlardan oluşuyordu. Sarayın artistik stili, Kafkaslardan, Farslılardan, Suriyelilerden ve Anadolu Mimarisinden oluşan elementlerle engin bir armoni oluşturuyordu. Ön Ariler-Pre Arian- Kürt yöneticilerinin sarayları yada Orta Asyalıların sarayları gibi yüksek ,kayalıklı tepeler üzerine kurulmuştu. Dış dekorlarda yabancıların etkisi altında kalınmış olsa da Kompleksin planları ve genel dizaynları klasik Güney Kürdistan’daki tepe üstü saray komplekslerine uygun görünüyordu. Doğu Beyazıt’ta üstyapı kalıntıları pek kalmamış ancak zemin planı, duvarlar ve sözde Sasani yapısı olan bu kalıntılar Ishak Paşa’nın Osmanlı kompleksleriyle Kuzey Kürdistan’da 2000 yıl sonra hala ayakta kalmayı başarmıştır. Ishak Paşa’nın bu kompleksleri, içinde bulunduğu yüzyılın ilk on yılına kadar korunmuş ancak Xoybun-Khoyboun ayaklanması sırasında, saray yağmalanmış ve bir kısmı Türkiye Cumhuriyeti güçler tarafından kuşatılmıştır. Her şeye rağmen bazı kalıntılar günümüze kadar ayakta kalmıştır. Süleymaniye’nin yıkımından sonra Hamid Bey’in tüm önemli sarayları son prens olan BABAN’ın Irak devrimi döneminde 1958’de Leydi Lila’nin Halepçe’deki sarayını elde etmesiyle en son geleneksel zengin Merkezi Kürt Mimarlığının son kalıntıları da harap olmuştur. Ayrıca 1988 deki savaşlarla tarihi Halepçe şehrinde birçok eser yok edildi. Gösterişli malikanelerden olan ARDALANS ve SANANDAJ saraylarının görüntüleri değişmesine rağmen bazı kalıntılar günümüze kadar ayakta kalmıştır. Bu binalar 1867 de ARDALANS’ın ortadan kaldırılmasıyla hükümet binaları olarak kullanılmıştır. İç dizaynları bürokratik fonksiyonlar için yeniden düzenlenmiş ve onarılmıştır. Bu büyük malikanelerden bir tanesi de özenle inceden inceye restore (onarım) edilmiş ve su an SANANDAJ Müzesi olarak hizmet vermektedir. Bütünüyle bu prenslerin zengin dönemlerinden kalan kalıntıların ana inşaat malzemesi taştı. Güney ve Doğu Kürdistan’da Farslıların etkisindeyken tuğlalar çok kullanılmış, taşlar genellikle tuğla şeklinde kesilmiş ve sabitleştirmede kullanılmıştır. Kuzey ve Bati Kürdistan’da, büyük yapılarda daha çok taş duvar blokları kullanılmış, aralarına herhangi bir aplikasyon uygulanmamıştır. Moloz taşlar özel (şahsa ait) küçük evlerde ve köy kulübelerinde kullanılmıştır. Görkemli, siyah büyük bazalt taşların Diyarbakır şehrinin duvarlarını süslediğini Yunan-Romalı yazarlar dile getirmişlerdir. Kürt Mimarisin ve şehir planlaması çalışmaları için ayakta duran ip uçları araştırmalar için hala büyük mesafelerin katedilebileceğine işaret ediyor. Kaynak Prof. M.R. Izady, ”The Kurds Concise Handbook”, 1992 Yararlanılan makale ve bibliyografiler: -E.J. Keall, ”Qal’eh-i Yazdigird.A Sasanian Palace Stronghold in Persian Kurdistan,” Iran V (1967); -E.J. Keall, “Qal’eh-i Yazdigird : The Question of its Date,“Iran XV (1977); R.H. Dyson, “Architecture of the Iron I Period at Hasanlu in Western Iran and its Implications for theories of Migration on the Iranian Plateau,” in Le plateau iranien et i’asi centrale des origines a la conquete islamique (Paris Colloques intermationaux du centre national de la recherche scientifique,No.567,1976); -T. Cuyler Young, “Thoughts on the Architecture of Hasanlu IV,”Iranica AntiquaVI(1966); C.L. Goff,“Excavations at Baba Jan, the Architecture of the East Mound“ Iran XV(1977); Glenn M.Fleming,“The Ecology and Economy of Kurdish Villages,“Kurdish Times N1-2 (1991) 1987 ‘de Kürtlere Kerkük ve özgür Kürdistanı veren Saddam Hüseyin ’i bundan vaz geçirip, Halepçe ve diğer katliamları gerçeklerştirmeye teşvik eden gücün Türkiye Cumhuriyeti olduğunu belgeleyen bir kitabınız var mı? Kürtlere ulusal kahraman olarak yutturulan Kawa ‘nın Farslar ile işbirliği yapan bir hain olduğunu; Medlerin son kralı Astyagesi’e (Azi Dahak) karşı savaştığını ve Kürtleri Farsların esiri yaptığını biliyor muydunuz? Zerdüştün Kürt olmadığını; zerdüştlüğün Kürtler arasında yayılmadığını , Kürtlerin ulus kaynaklı dininin Yezidilik olduğunu biliyor muydunuz? Kürtler nerden çıktı sorusuna verebileceğiniz net ve tutarlı bir cevabınız yok mu? Emperyalistlerin Kürdistanı bölerek koyduğu sınırlara öfke duyan Kürtlerin kendi vatanını kabullenmedikleri bu bölünmelere göre (Güney Kürdistan, Kuzey Kürdistan…) isimlendirdiklerini ve bu adlandırmaların kültürel, dilsel, ekonomik, bilimsel, dinsel, tarihsel… hiçbir gerçekliğinin olmadığını farkediyor musunuz? Kürt tarihinin derlenmesinin ve düzenlenmesinin zaman tüketen zorlu bir iş olduğunu, bunun sebebinin birinci elden kaynak çokluğu olduğunu size söyleyen olmuş muydu? Felsefeyi Yunanlılara Kürtlerin öğretmiş olduğu gibi Kürt krallarının Atinadaki akademilere ekonomik ve siyasi destek verdiğini size kanıtlayan olmuş muydu? Kürt Zelani devletinin , Roma imparatorluğunu asyadan atıp İtalyaya sıkıştırdığını, Kürt kral Mithridates ’in tarihin en büyük köle ayaklanmasını (m.ö 76-71) Spartaküse yaptırdığını ve o dönem Kürtlerin yönetimindeki (Avrupa topraklarının çoğunluğunu, şimdiki sovyetlerin büyük bölümü, tüm Anadolu, İstanbul, Kıbrıs, Girit adaları, Gürcistan, Ermenistan…) coğrafyada kölelik sisteminin yasaklandığını duyup gururlanmış mıydınız? Julius Sezarın meşhur olan “Vini, vidi, vici” (Gittim, gördüm, yendim) tümcesini Kürt kralı Pharnacesi yendiği için söylediğini yazan bir kitap öneren olmuş muydu size? M.S. 380-651 yılları arasında hiçbir Kürt özerklik ve krallığının olmadığını; Kürtlerin özgürleşmek için İslam ordusunun gelip Sasanileri yıkması ve Romalıları kovmasını beklemek zorunda kaldıklarını kaç kişi biliyor? Yaklaşık 300 yıl boyunca Farsların ve Romalıların baskılarına maruz kalan Kürtlerin, İslamın gelişiyle 7-9.yy ‘larda siyasi dirilişe geçtiklerini; 10., 11. Ve 12.yyların İslamın Kürt yılları olduğunu yani Kürtlerin islam ümmetine önderlik ve komutanlık yaparak islam sınırlarını Ortaasyadan Libya ve Yemene dek genişlettiklerini biliyor muydunuz? Kürtlerin en mükemmeli, islam toplumunun en üstün beyinlerinden birisi olan Ahmed Dinewari ‘nin m.s. 820 yılında dünyaya geldiğini ve 16 eserinin olduğunu biliyor muydunuz? (16 eser: 1. Cebir kitabı 2. Flora kitabı 3. Güneş tutulmaları 4. İsfahaninin astronomik gözlemlerinin çürütülmesi 5. Hesap kitabı 6.Hint hesabının analizi 7.Aritmetik kitabı 8. Yıldızların konumu kitabı 9. Hava kitabı 10. Mantığın geliştirilmesi 11. Genel tarih 12. Bilimler tarihindeki “Büyük Kitap” 13- Retorikler kitabı 14. Coğrafya kitabı 15. Şiir ve şairler kitabı 16. Kürtlerin ataları. ) Babek ve Narsehin Kürt olduğunu biliyor muydunuz? Deylemi devleti ve ardılı 6 devletin Dimili yani Kürt-zazalarının kurduğunu ve şii olmakla beraber çoğunluğunun yerli Kürt dini olan Yezdaniliğe inandıklarını biliyor musunuz? İsmaililerin Dimili (Zaza) olduğunu Alamut Kalesinin isminin zazacadaki “Hele Mut” (Kartal Yuvası) tan geldiğini biliyor muydunuz? Selahaddin Eyyubi ’nin soyunun islam öncesinde var olan Kürt kraliyetlerinden HADHABANİ’ den geldiğini biliyor musunuz? Batı emperyazizmini birinci defa Kürt kral Mithridates 2. Defa da Kürt Sultan Selahaddin tarafından Asya topraklarından kovulduğunu biliyor muydunuz? Buna rağmen Hristyan aleminin Sultan Selahaddini çok sevdiğini ve şövalyelerin prensi ilan ettiklerini Duymuş muydunuz? Selahattin Eyyubi döneminde Kürtlerin çok rahat ve her alanda gelişkin olduğunu bilmelisiniz. 13. yy ‘ın başlangıcı ile İslamın Kürdi döneminin bittiğini ve İslamın Türki döneminin başladığını, Türklerin kendidışındaki kültür ve etnik grupları yok etmeye giriştiğini… dolayısıyla 1200 ‘lerden beri Kürt-Türk çatışmalarının varolduğunu biliyor muydunuz? Yezdanilik’te “Ruhun yeniden dirilişi” biçiminde temel bir inancın olduğunu.. Yahudi, Hristyan ve İslam büyüklrinin Yezdanilik inancına göre Kutsal kişilikler olduğunu bilmiyorduk değil mi? Yezidilik, Alevilik ve diğer dinler ile igili bize yutturulan safsataların gerçekdışılığını görmek istiyor musunuz? 1497-1918 yılları Kürtler için edebiyat hariç gerileme dönemidir. Bunun iki sebebi vardı. Birincisi ortadoğu savaş hattını Kürdistanda olması (Osmanlı-Pers sınırı); ikincisi de, Vasco Da Camanın Ümit burnunu geçmesi ile avrupalıların ticaret yollarının artık Kürdistandan değil de denizlerden geçmesiyle ilgiliydi. Safevi devletinin kurucuları ve Kutsal adamını Türkçe konuşan Kürtler olduğunu Yezdaniliğin asimile ettiği şiiliği tekrar dirilttiklerini… 1519 ‘dan başlayarak Osmanlıya karşı süren 200 yıllık Zaza-Celali isyanlarını bilmelisiniz. 1750 yılında Kürtler Zend hanedanlığını kurarak Osmanlıya meydan okudular, Eyyubiler ve Büveyhiler gibi büyük olan bu devletin başkenti Şiraz idi. Kurucu kral Kerimhan, atası selahaddin gibi; bağışlayıcı, alçak gönüllü, kahraman, siyasal becerikli ve naif bir kişilikti. Kral Kerimhan M.Ö devlet kuran Kürt ataları Mani kralları gibi “Halkın vekili” sıfatını kullanırdı. Yine ataları gibi kadınları orduya alırdı. Kralın gelini onunla omuz omuza Afganlara karşı savaşmıştı. Avrupa türünde Kürt milliyetçiliği düşüncesini Heci Qadir Koyi (1817-1897) Kürdistanda yaydı. Ümmetçiliğin önem gördüğü o dönemde başta eğitimli Kürtlerin bunu tuhaf bulduğunu biliyor musunuz? Botan (1821- ) ve Rewanduz (1834-1837) hanedanlıklarının yıkılması ile 19.yy ‘da Kürt liderlikleri evrim geçirerek aşiretsel yönetimlere teslim oldu. Aşiretsel yönetimler hoşgürüsüzdü. Bu hoşgürüsüzlüğe avrupanın gazına gelen, saldırkan ve ahlaki olmayan Asuri-Ermeni liderliği eklenince felaket çanları çaldı. 19.yy ’da ortaya çıkan ve Dini kötü emellerine alet eden hoşgörüsüz Kürt liderliği önce Hristyan avını başlattılar sonra sırasıyla Yezidi, Asuri,Şii , Alevi, Yahudi ve son olarak Babaileri Kürdistan coğrafyasından süpürdüklerini duymuş muydunuz? Şeyh Ubeydullahın zalim ve gerici bir kişilik olduğunu, sunni olmayan herkesi yok etmeye giriştiğini; İsmail ağa Simko’nun 15 yıllık siyasi hayatında Atilla gibi acımasızca zulümler yaptığını. Şeyh Said ‘in de zalimlik yaparak alevileri Türk Silahlı Kuvvetlrinin koynuna attığını bilmeniz gerekir. Çoğu modern Kürd’ün Kürtlerin kara lekeleri olan Ubeydullah, Simko ve Şeyh Said gibilerini “kurtarıcı”, “Ruhani lider”, “Milliyetçi” olarak benimsemeleri traji-komiktir. Bunun sebebi de Kürtlerin 19.yy öncesi görkemli tarihleri hakkındaki aleni- kara cahilliğinden kaynaklandığını duymak size acı veriyor mu? Modern dönemde yani 1. Dünya savaşı sonunda bir Kürt devletinin kurulamamasının iç sebebinin üç kuşak önce ortadan kalkan Kürt kraliyet ailelerinin yerini dolduramayan Kürt liderliği idi. Örneğin Bedirhan beyin Botan hanedanlığı biraz daha ayakta kalabilseydi Kürtlerin devlet kurabileceğini bilir misiniz? Barzanilerin atası olan Şeyh Ahmed Barzani ‘nin yani Kürt siyasal lideri Mustafa Barzani ‘nin ağabeyi Naqşi tarikatının lideri olduğunu, karizmatik kişiliğiyle Kürtleri birleştirmek için Müslümanlık, Hristyanlık, Yahudilik ve Yezidilik inançlarınına mensub toplumları birleştirmeye girişerek kendini kutsal elçi ilan ettiğini duyup gururlandınız mı hiç? Yozlaşmış müslümanlara meydan okuduğunu; İngiliz, Türk, Arap ve düşman Kürtlere birden saldırdığını ne derece biliyorsunuz? Aralık 1945 ‘te Kürdistan Mahabat Cumhuriyetinin kurulduğunu bilmeyeniniz yoktur herhalde? 1960 yılından itibaren Kürtlerin yüzlerce yıllık bir uykudan uyanıp, ulusal bilincin dirilişe geçtiğini ve bu bilincin günümüze gelişerek vardığını; Bunun nedeninin Ticaret yollarının tekrar Kürdistandan geçmek olduğunu biliyor muydunuz? Kadının stütüsü’nü ele aldığımızda Kürtler tarihin başından beri komşu toplumlara nazaran, kadına daha olumlu bir rol biçmişlerdir. Komşuların kadını indirgedikleri ”harem nesnesi”, “mutfak hizmetçisi” yada “süs bebeği” gibi aşağı bir konumda görmemişlerdir. Durumu daha iyi anlatabilmek için Kürt kadının, erkeklerin egemenliğinde olan, askerlik, politika, maliye ve din alanlarındaki konumuna bakmak gerekir. Kürtlerin antik ataları Huri-Guti’lerde kadınlar sık sık orduya komuta ederdi. M.Ö. 12.000 yılından kalma Kürdistanlı kadınların mezarlığından çıkan tek aletin silahları olduğu bilinir. Kral Mithridates’in Romalı general Pompeyin kuşatmasına karşı savaşımında ona rengareng Kürt kıyafetiyle savaşarak eşlik eden ve kahramanca dövüşen kadını duydunuz mu? Ortadoğudaki son büyük Kürt hanedanlığı olan Zend Hanedanlığının (m.s.1750-1794) Kralı Kerim-han, Perslere ve Afganlara karşı savaşırken ataları gibi Kadınlarıda orduya almıştır. Tahranı başkent yapmış önemli bir Kürt hanedanlığının Hükümdarının bir kadın olduğunu, 30 yıllık yönetimi süresince üstün cesaret, akıl ve diplomasisiyle Kürt devletini, Türklere karşı savunmuştur. 19.yy ‘da osmanlı sarayında Kürtleri temsil eden lider Kara Fatma hanımdı, aynı dönemde Hakkari özerk bölgesini istilaya girişen osmanlının karşısındaki Kürt lider bir kadındı. Osmanlı silahlı güçler,i Pizdarlı Mama Pura Halimeden tutun da Şiwanlı Mama Kara Nergize ve Milanlı Mama Perşenge kadar çokça Kürt kadın liderle savaşmak zorunda kalmıştır. Rus Kuvvetleri 1916 ‘da Kürdistana harekat düzenleyince Naqşi tarikatının lideri olan ve nehri savunmasını yöneten Mama Meryemle savaşmıştı. 1928’de İran şahının kuvvetlerine yenik düşen son Herkili lider bir kadın idi. 1924 yılına kadar kalabalık Caf aşiretine liderlik yapan Adile Hanım’dı. Ve daha nice kadın liderlerimizi bilen var mı? Kürt yerli dinlerinde Kadının birincil role sahip olduğunu, toplu ibadetlere katılabildiğini ve bunun diğer toplumlarca anormal karşılandığını bilmelisiniz. Kadınların Kürtlerde dini lider olabildiğini biliyor muydunuz? Mesela 17.yy ‘da Barzanın Yahudilerince haham olrak seçilenin Bayan Haham Asenath olduğunu söyleyebiliriz. Bu gibi örnekler çok olduğunu duymak istiyor musunuz? PKK gerillaları arasında ve Peşmerge güçlerinde her statüde kadınların olduğunu ve bunun tarihi geçmişini ve derinliğini gözünüzün önüne seren oldu mu hiç? Kürdistan tarihinde kadının ekonomideki rolünü öğrenmek ister misiniz? Son onyıllarda asimileleşmiş şehirli Kürt toplumlarının “modernizasyon” olarak benimsedikleri hakim kültürün neticesi olarak Kadını daha çok ezmeye başladıklarını; yabancı kültürlere kapalı olan Kürt toplumlarında kadının daha önemli bir statüye sahip olduğunu size hatırlatan olmuş muydu? Dokuz ayrı bağımsız devlette Kürtlerin azınlık olarak yaşadığını biliyor muydunuz? Kürt Müziğinin binlerce yıllık harika tarihini biliyor musunuz? İlk bilgisayarı ve robotu icad eden Cizreli Kürt mucidi ve diğer Kürt bilginleri tanıyor musunuz? Son yüzyıldan günümüze kadar ki Kürt tarihini anlaşılır bir şekilde okudunuz mu? Meşhur Kürtlerin listesine bakın! Şaşıracaksınız. Kürt olduğuna hiç ihtimal vermediğiniz meşhurları tanımak ister misiniz? ………………………………………. Şu ana kadar Kürt ve Kürdistan tarihi üzerine, Kürtçe, İngilizce ve Türkçe dillerinde neşredilmiş onlarca kitap okudum. Hiçbir okuma genel Kürt tarihi üzerine beni tatmin etmemişti. Taki Izady ’nin kitabını okuyuncaya dek. Prof. Dr. Mehrdad R. Izady ‘nin “KÜRTLER: Bir El Kitabı” adlı kaliteli eserini okuyunca tamamen şaşkına döndüm. Bu şaşkınlık hali, Kürt tarihini genel olarak yanlış bilmiş olmam ve Kürtlerin zengin tarihini bu kaynak ile tamamen silbaştan öğrenmem sonucundan kaynaklanıyordu. Amerika ’nınHarvard üniversitesinde ders veren Usta tarihçi; siyasalbilimci; sosyalbilimci ve coğrafyabilimci, yazımlarını 52 tane renkli harita,7 tane tablo ve 4 tane figürle süsleyerek desteklemiş, anlattığı her konuda dünyada o mesele ile ilgili ne kadar temel kaynak varsa –destekleyen ve desteklemeyen- belirtmiştir. Bu üstün nitelikli eser 10 bölümden ibarettir: 1. BÖLÜM: Coğrafya. a- Sınırlar ve siyasi coğrafya b- İç alt bölünmeler. 2. BÖLÜM: Arazi yapısı ve çevre. a- Arazi, Jeoloji, İklim ve yağış, Çevre ve ekoloji, Flora ve fauna 3. BÖLÜM: Tarih. a- Kürt tarih yazımında sorunlar b-Tarih öncesi ve teknolojik gelişim (m.ö. 10.000-3.000) c-Antik dönem (m.ö. 3000-400) d-Klasik dönem (m.ö. 5.yy-m.s. 6.yy) e-Orta çağ (6.yy-16.yy)e-Erken modern dönem (1497-1918); 19.yy f-Modern dönem (1919-1969) g-Kürdistan cumhuriyeti h-Yakın dönem (1969-Günümüz) 4. Bölüm: Beşeri Coğrafya: a-Fiziksel özellikler b- Klanlar c-Tarihsel göçler d-Modern göçler ve diyaspora e-Entegrasyon ve asimilasyon f-Demografi g-Gelecek trendler h-Şehirleşme ve şehir merkezi i-Kürdistanda etnik azınlıklar. 5. BÖLÜM: Din. a-Genel bakış b-İslam c-Yezdanilik e-Yarisanilik f-Alevilik g-Yezidilik h-Mistik sufi tarikatları i-Yahudilik j-Hristyanlık k-Babailik ve Bahailik. 6. BÖLÜM: Dil, Edebiyat ve Basın. a-Dil b-Edebiyat c-Eğitim d-Basın ve elektronik kitle medyası 7. BÖLÜM: Toplum. a-Ulusal kimlik b-Ulusal karakter (Pehlewan, dağlar, caş…) c-Toplumsal örgütlenme d-Göçebe aşiretler e-Klan bağlarının çözülmesi f-Kadının statüsü ve aile hayatı. 8. BÖLÜM: Politika ve çağdaş konular. a-Ulus devletler ve Kürt milliyetçiliği b-Jeopolitik (Kürdistan elde tutmaya değermi?, Kürt bağımsızlığı…) c-Politik kültür ve liderlik (Güncel politik elit, bölgecilik,despotizm…) d-Siyasal partiler ((İRAN: KDP, Komela, Ulusal Örgüt.), (Irak: KDP, YNK, Irak Kürdistan İslam Hareketi, Kürdistan Sosyalist Partisi, Komela, Kürdistan Halkçı Demokratik Parti, Irak Kominist Partisi-Kürt partisi, Irak Kürdistan Cephesi, Diğer partiler…), (Türkiye: Hoybun, KDP-T, PKK, Türkiye Kürdistanı Sosyalist Partisi), (Azerbaycan Cumhuriyeti, Ermenistan, Gürcistan; Azadi…)) 9. BÖLÜM: Ekonomi. a-Doğal kaynaklar ( Petrol, su, diğer maddeler) b-Tarım c-Göçebe ekonomisi d-Sanayi e-Ticaret f-İstaihdam 10. BÖLÜM: Kültür ve sanat. a-Halk kültürü b-Folklor ve halk masalları c-Bayramlar, törenler ve takvim d-Dans e- Müzik f-Tiyatro ve sinema g-Dekoratif desenler ve motifler h-Kilimler ve dokumalar i-Giysiler ve takılar j-Heykel ve resim k-Mimari ve şehir planlamacılığı. Unutmayın ki, şu ana kadar edindiğimiz tarih kitapları Kaynak olrak o zaman ki Kürt karşıtlarını göstermişlerdir. Örneğin Kawa ile ilgili edindiğimiz bilgiler Avesta ve Firdevsinin şahnamesinden kaynaklanmaktadır. Fakat bilinmelidir ki Avestanın gerçeği, m.ö.330 yılında Büyük İskender tarafından yakılmıştır. Şimdiki Avesta 400 yıl sonra Sasaniler (Farslar) tarafından yazılmıştır. Ve Şahnamenin yazarı da Kürt karşıtı olan bir ulustan idi. Size son bir soru sorayım. Sizin tarihçi olan torunlarınız 3000 yılında 1990-2007 yıllarındaki Kürt tarihini araştırmaya koyulsunlar. Edindiği bilgilerin kaynakları şu an ki Kürt karşıtlarının eserleri olsun. Acaba nasıl bir eser ortaya serebilir? Kürt kahramanları katil; hainler de kahraman olarak yazılır, o torunumuz tarafından. İşte bu noktada size diyorum ki bir Kürt BİLİM adamı tarihimizi yazmış ve onun (Izady ‘nin) kitabını okumalısınız.


Alıntıdır